Υπογονιμότητα
Γράφει η
Σταυρούλα Μαραγκού
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, ΥΓΕΙΑ IVF ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ
Η υπογονιμότητα είναι το αποτέλεσμα διαταραχής λειτουργιών (οργάνων ή συστημάτων του σώματος) του ανδρικού ή γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος, που εμποδίζει την επίτευξη της κύησης. Οι εξετάσεις ελέγχου θα γίνουν μετά από περίπου 12 μήνες ελεύθερων επαφών, εκτός εάν η ηλικία, το ιατρικό ιστορικό ή τα φυσικά ευρήματα υπαγορεύουν συντομότερη αξιολόγηση και θεραπεία, π.χ. αν η γυναίκα είναι μεγαλύτερη από 38 ετών, ο έλεγχος θα πρέπει να ξεκινήσει μετά από 6 μήνες ελεύθερων επαφών.
Η δυσκολία σύλληψης αναφέρεται πάντα στο συγκεκριμένο ζευγάρι και την συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ανεξάρτητα αν είχαν πετύχει κύηση στο παρελθόν μεταξύ τους ή με διαφορετικούς συντρόφους. Η επίπτωση της υπογονιμότητας αφορά το 15% των ζευγαριών του γενικού πληθυσμού και επηρεάζει ισότιμα άντρες και γυναίκες. Στο 25% των ζευγαριών συνυπάρχουν περισσότεροι από ένας παράγοντας υπογονιμότητας.
Οι αιτίες είναι :
- Η προχωρημένη ηλικία της γυναίκας γιατί επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του ωαρίου. Η κορύφωση της γυναικείας γονιμότητας είναι στα 20-25έτη και ακολουθεί σταδιακή μείωσή της που γίνεται δραστική μετά τα 35 έτη. Αυτή η μείωση της γονιμότητας είναι υπαρκτή παρά την ομαλή έμμηνο ρύση που μπορεί να έχει μια γυναίκα μετά την ηλικία των 40 ετών.
- Οι διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας που προκαλούνται από το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ανεπάρκεια ωοθήκης, διαταραχές βάρους (υπέρβαρες ή λιποβαρείς) αποτελούν το 40% των γυναικείων προβλημάτων.
- Μη διαβατές ή διατεταμένες (υδροσάλπιγγες) σάλπιγγες.
- Τα ινομυώματα παρουσιάζονται σε συχνότητα 40% και ειδικά αυτά που προβάλουν στην κοιλότητα της μήτρας ευθύνονται για 50% μείωσης της πιθανότητας κύησης.
- Οι ενδομητρικοί πολύποδες μειώνουν κατά 50 % την πιθανότητα κύησης.
- Ενδομητρίωση παρουσιάζει το 10-50%γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας
- Ο ανδρικός παράγοντας εμφανίζεται (μόνος του ή με άλλες αιτίες) στο 40-50% των ζευγαριών.
- Άγνωστης αιτιολογίας, στο 10% των περιπτώσεων, που δεν αποκαλύπτεται κάποια αιτία.
Το κάπνισμα επηρεάζει αρνητικά την γονιμότητα και των δυο φύλων, ειδικά στις γυναίκες αυξάνει την βιολογική ηλικία της ωοθήκης.
Ο έλεγχος που θα υποδείξει την αιτία είναι :
- Αναλυτικό ιατρικό ιστορικό του ζεύγους
- Έλεγχος των ωοθηκικών αποθεμάτων στη γυναίκα την 3η ημέρα του κύκλου με ορμονική εξέταση FSH, οιστραδιόλης, ΑΜΗ και υπερηχογραφική καταμέτρηση των άτρητων ωοθυλακίων της ωοθήκης.
- Υστεροσαλπιγγογραφία την 8η-10η ημέρα κύκλου για έλεγχο διαβατότητας σαλπίγγων και ανωμαλίες ενδομητρικής κοιλότητας όπως πολύποδες, ινομυώματα, ενδομητρικές συμφύσεις.
- Σπερμοδιάγραμμα του άντρα για εκτίμηση όγκου, συγκέντρωσης, κινητικότητας και μορφολογίας του σπέρματος.
Η αντιμετώπιση είναι ανάλογη της αιτίας και μπορεί να είναι:
- Χειρουργική με επεμβατική υστεροσκόπηση για αφαίρεση πολύποδα, υποβλεννογόνιου ινομυώματος, λύση ενδομητρικών συμφύσεων. Επεμβατική λαπαροσκόπηση στις περιπτώσεις ενδομητρίωσης, για αφαίρεση υδροσαλπίγγων, εξαίρεση ινομυωμάτων. Λαπαροτομία σε κάποιες περιπτώσεις ινομυωμάτων.
- Η θεραπεία γονιμότητας που μπορεί να προταθεί είναι προγραμματισμένες επαφές, ενδομητρική σπερματέγχυση, εξωσωματική γονιμοποίηση με την ανάλογη φαρμακευτική αγωγή.
- Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει συνδυασμός τους, δηλαδή πρώτα χειρουργική και μετά θεραπεία γονιμότητας.