Children born through IVF: Issues & answers
Γράφει ο
Βασίλειος Δ. Κελλάρης
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή
Μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ
Στα περισσότερα από 30 χρόνια εφαρμογών στη χώρα μας, η εξωσωματική γονιμοποίηση αποτελεί έναν τομέα στο χώρο της υγείας που αδιαπραγμάτευτα σημειώνει συναρπαστικές εξελίξεις.
Νέες μέθοδοι και επιτεύγματα έχουν κάνει τη διαδικασία περισσότερο προσιτή, λιγότερο επίπονη για τη γυναίκα, ενώ έχει κατακτήσει ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά επιτυχίας, δίνοντας την ευκαιρία σε όλο και περισσότερα ζευγάρια να πραγματοποιήσουν το όνειρο της απόκτησης ενός παιδιού. Παρόλα αυτά, τα ταμπού και οι φόβοι σχετικά με τις ανεπιθύμητες εκβάσεις μίας εξωσωματικής δεν αποτελούν παρελθόν, αλλά συνεχίζουν να απασχολούν τα ζευγάρια που καταφεύγουν στη λύση αυτή. Οι φόβοι αφορούν στην υγεία της γυναίκας αλλά και των παιδιών που θα γεννηθούν.
Τι πρέπει λοιπόν να γνωρίζει μία γυναίκα που πρόκειται να υποβληθεί σε εξωσωματική; Ποιοι είναι δυνητικά οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι για την υγεία του μωρού τους μετά τη γέννηση αλλά και τη γενικότερη μελλοντική του πορεία και πώς μπορεί να αποφευχθούν;
Η πρώτη μεγάλη ανησυχία σχετικά με τους κινδύνους για τα παιδιά που γεννιούνται με εξωσωματική σχετίζεται με το μεγάλο ποσοστό πρόωρων τοκετών και αυτό με τη σειρά του με τα μεγάλα ποσοστά πολύδυμων κυήσεων που έχουν παρατηρηθεί στις εξωσωματικές. Αυτά προκύπτουν εξαιτίας της εμφύτευσης δύο ή περισσότερων εμβρύων κατά την εμβρυομεταφορά, προκειμένου να αυξηθούν τα ποσοστά επιτυχίας. Είναι γεγονός ότι μία πολύδυμη κύηση με δύο ή περισσότερα έμβρυα, εκτός από τους κινδύνους που εγκυμονεί για τη γυναίκα, είναι πολύ πιθανό να καταλήξει σε πρόωρο τοκετό. Όσο μικρότερη είναι η διάρκεια της κύησης και όσο νωρίτερα γεννιέται ένα μωρό, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα να παρουσιαστούν προβλήματα στην υγεία του (χαμηλό βάρος, δυσκολίες στη φυσική και πνευματική του ανάπτυξη κλπ).
Τα τελευταία χρόνια, με την ανάπτυξη μεθόδων που αποσκοπούν στον εντοπισμό εμβρύων καλύτερης ποιότητας, έχει αποφευχθεί κατά πολύ η εμφύτευση περισσότερων του ενός εμβρύων στη μήτρα σε κάθε κύκλο εξωσωματικής, με συνέπεια τη μείωση της πιθανότητας εμφάνισης των επιπλοκών αυτών.
Ένας μύθος που έχει επικρατήσει είναι ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης χρωμοσωμικών ανωμαλιών στα παιδιά που γεννιούνται με εξωσωματική, σε σύγκριση με τα παιδιά που γεννιούνται μετά από φυσιολογική σύλληψη. Η ανησυχία αυτή δεν πρέπει να είναι άμεσα σχετιζόμενη με τις μεθόδους που πλαισιώνουν την εξωσωματική γονιμοποίηση, αλλά με την ηλικία της γυναίκας, αφού συχνά στη μέθοδο καταφεύγουν γυναίκες πιο προχωρημένης ηλικίας. Ως γνωστό, η ηλικία της γυναίκας συνδέεται με αυξημένο ρίσκο επιπλοκών, προωρότητα και την πιθανότητα γέννησης παιδιών με χρωμοσωμικές ανωμαλίες.
Από την άλλη, η κατάψυξη ωαρίων σε νεαρότερες ηλικίες τα οποία θα χρησιμοποιηθούν όταν η γυναίκα είναι έτοιμη για τεκνοποίηση, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης γενετικών ανωμαλιών. Επιπλέον, ο προεμφυτευτικός γενετικός έλεγχος, δηλαδή η μελέτη του γενετικού υλικού του γονιμοποιημένου ωαρίου και η ανίχνευση συγκεκριμένων γονιδίων υπεύθυνων για την εκδήλωση σοβαρών νοσημάτων, προτού πραγματοποιηθεί η εμφύτευση στη μήτρα, μπορεί να προσφέρει τη δυνατότητα επιλογής «υγιών» εμβρύων, απαλλαγμένων από γενετικές ανωμαλίες και κληρονομικά νοσήματα.
Άλλη διαπίστωση που προκαλεί ερωτήματα προέρχεται από μελέτες που δείχνουν αγόρια που γεννιούνται με τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και συγκεκριμένα μικρογονιμοποίηση, να παρουσιάζουν συγγενείς ανωμαλίες του ουρογεννητικού συστήματος. Το πρόβλημα αυτό δε φαίνεται να σχετίζεται με τη μέθοδο, αλλά με ανωμαλίες του σπέρματος του πατέρα, το οποίο θα πρέπει να εξετάζεται πριν τη θεραπεία.
Τέλος, σε ότι αφορά τις μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία των παιδιών που έχουν γεννηθεί με εξωσωματική, οι μελέτες διαψεύδουν κάθε ανησυχία σχετικά με τη νευροκινητική, συμπεριφορική, διανοητική και μαθησιακή τους ανάπτυξη, οι οποίες δε διαφέρουν από τα παιδιά που έχουν γεννηθεί με φυσιολογική σύλληψη.
Κλείνοντας, η στενότερη παρακολούθηση των γυναικών που έχουν υποβληθεί σε εξωσωματική, σε συνδυασμό με την επιλογή ενός άρτια εξοπλισμένου κέντρου εξωσωματικής με έμπειρο και άρτια καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό και φυσικά η εμπιστοσύνη στον Μαιευτήρα-Γυναικολόγο, μπορούν να οδηγήσουν σε μία απόλυτα ομαλά εξελισσόμενη εγκυμοσύνη και στον περιορισμό των επιπλοκών και των ενδεχόμενων ανησυχιών για τα παιδιά που θα γεννηθούν.