Ανδρική Γονιμότητα

Ο έλεγχος για αναζήτηση τυχόν ανδρικού παράγοντα υπογονιμότητας περιλαμβάνει:

Σπερμοδιάγραμμα

Η βασική εξέταση για την αναζήτηση πιθανού ανδρικού παράγοντα υπογονιμότητας είναι η εξέταση του σπέρματος (σπερμοδιάγραμμα) που συνιστάται να πραγματοποιείται μετά αποχή 2-3 ημερών από σεξουαλική πράξη ενώ η συλλογή του είναι προτιμότερο να γίνεται στο εργαστήριο (αν η συλλογή γίνει στο σπίτι, το δείγμα πρέπει να διατηρηθεί σε θερμοκρασία σώματος και να προσκομισθεί στο εργαστήριο εντός 30 λεπτών).

Αν παρατηρηθούν αλλοιώσεις (που όμως δεν είναι ακραίες), συνήθως συνιστάται η επανάληψη της εξέτασης μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Η γενική εξέταση του σπέρματος μας δίνει πληροφορίες για τον όγκο του, την οξύτητά του, τον αριθμό, την μορφολογία και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων, την ύπαρξη φλεγμονωδών κυττάρων, και την περιεκτικότητα σε φρουκτόζη και άλλες ουσίες. Σε υποψία φλεγμονής ακολουθεί καλλιέργεια του σπέρματος για αναζήτηση του υπεύθυνου μικροβίου. Τέλος, η παρουσία αντισπερμικών αντισωμάτων ίσως αποτελεί ένα σπάνιο αίτιο υπογονιμότητας που αντιμετωπίζεται με την εφαρμογή εξωσωματικής γονιμοποίησης με ICSI, αλλά η κατά ρουτίνα εξέταση για αυτά δεν ενδείκνυται.

Εξειδικευμένες εξετάσεις σπέρματος

Μicrofluidics (Zymot)

Στη Μονάδα χρησιμοποιούμε την τεχνολογία microfluidics (Zymot) με σκοπό την απομόνωση των σπερματοζωαρίων με την καλύτερη κινητικότητα, ποιότητα και βιωσιμότητα, για τη γονιμοποίηση των ωαρίων.

Κατακερματισμός DNA σπερματοζωαρίων (sperm DNA fragmentation)

Ενδιαφέρον παρουσιάζει κατά τα τελευταία χρόνια η εφαρμοζόμενη αξιολόγηση του βαθμού της απόπτωσης του DNA σπερματοζωαρίων (γνωστή και ως κατάτμηση ή fragmentation σπέρματος) που είναι πλέον εφικτή με διάφορες μεθόδους (TUNEL, SCSA, COMET, SCD).

Υπάρχουν μελέτες που συνδέουν τα αυξημένα ποσοστά απόπτωσης με υπογονιμότητα, μικρότερες πιθανότητες επιτυχίας σπερματεγχύσεων και εξωσωματικής γονιμοποίησης καθώς και αυξημένων αποβολών μετά φυσική σύλληψη ή εξωσωματική γονιμοποίηση. Τονίζεται πάντως ότι με βάση τις πιο πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες, δεν συνιστάται η κατά ρουτίνα πραγματοποίηση της εξέτασης αυτής, παρά μόνο σε περιπτώσεις πολλαπλών αποτυχιών ή αποβολών/παλινδρόμων κυήσεων.

Μέτρηση οξειδωτικού stress

Το σπέρμα παράγει μικρές ποσότητες ελεύθερων ριζών οξυγόνου (ROS) που απαιτούνται για τη φυσιολογική τους λειτουργία. Ωστόσο, εάν διαταραχθεί η ισορροπία της παραγωγής ROS και της αντιοξειδωτικής δραστηριότητας, θα συσσωρευτούν υψηλά επίπεδα ελεύθερων ριζών οξυγόνου, προκαλώντας οξειδωτικό στρες. Αυτό έχει αρνητική επίπτωση στην ποιότητα του σπέρματος και κατά συνέπεια επηρεάζει τη γονιμότητα. Σε περίπτωση διάγνωσης υψηλών επιπέδων, τα ROS  είναι δυνατόν να μειωθούν με λήψη αντιοξειδωτικής αγωγής.Το Εργαστήριο Ανδρολογίας της Μονάδας ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις προσφέρει εξειδικευμένο έλεγχο του οξειδωτικού στρες στο σπέρμα με τη χρήση του τεστ Myoxis.

Τεχνική FISH σπέρματος

Ομοίως, η αξιολόγηση με την τεχνική FISH σπέρματος του ποσοστού των σπερματοζωαρίων με χρωμοσωμικές διαταραχές στο σπέρμα, αν και είναι εργαστηριακά εφικτή και το αυξημένο ποσοστό αυτών έχει συνδεθεί με επανειλημμένες αποβολές και/ή αποτυχίες εξωσωματικής, δεν συστήνεται ως εξέταση ρουτίνας λόγω της αμφιλεγόμενης κλινικής αξίας της ερμηνείας των αποτελεσμάτων.

Άλλες εξετάσεις ελέγχου για τον άντρα

Σε υποψία κιρσοκήλης, πραγματοποιείται υπερηχογραφικός έλεγχος του οσχέου για την εξακρίβωση διατεταμένων φλεβών. Επί υποψίας ενδοκρινολογικού προβλήματος, πραγματοποιούνται οι ορμονολογικές εξετάσεις (μετρήσεις τεστοστερόνης, FSH, LH, προλακτίνηςκ.ά.). Τέλος, επί σοβαρής ολιγοσπερμίας ή αζωοσπερμίας θα πρέπει να γίνεται έλεγχος των χρωμοσωμάτων (καρυότυπος), ανάλυση Υ χρωμοσώματος για μικροελλείψεις καθώς και γονιδιακός έλεγχος κυστικής ίνωσης.

Χειρουργική λήψη σπέρματος

Η χειρουργική λήψη σπέρματος προτείνεται σε άνδρες με αζωοσπερμία. Και μπορεί να γίνει είτε από τους όρχεις, είτε από την επιδιδυμίδα.

Βιοψίαόρχεως (testicular sperm extraction – TESE):

Εφαρμόζεται σε περιπτώσεις αποφρακτικής ή μη αποφρακτικής αζωοσπερμίας και περιλαμβάνει ανοικτή βιοψία και συλλογή μικρών τεμαχιδίων ορχικού ιστού.

Η επέμβαση γίνεται είτε την ημέρα της ωοληψίας είτε σε προγενέστερο χρόνο. Τα τεμαχίδια ορχικού ιστού συλλέγονται από χειρουργό-ουρολόγο και κατόπιν υφίστανται ειδική επεξεργασία από τον εμβρυολόγο με σκοπό την ανεύρεση και απομόνωση σπερματοζωαρίων. HTESE είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται κατεξοχήν για τη χειρουργική λήψη σπερματοζωαρίων.

Λήψη σπερματοζωαρίων από την επιδιδυμίδα (percutaneous epididymal sperm aspiration – PESA):

Μπορεί να εφαρμοστεί εναλλακτικά της TESE σε περιπτώσεις αποφρακτικής  αζωοσπερμίας με φυσιολογική σπερματογένεση. Πραγματοποιείται με παρακέντηση της επιδιδυμίδας με χρήση λεπτής βελόνας. Το υγρό της αναρρόφησης ελέγχεται από τον εμβρυολόγο με σκοπό την ανεύρεση και απομόνωση σπερματοζωαρίων.

Και στις δύο μεθόδους (TESE και PESA), μετά την ανεύρεση σπερματοζωαρίων ακολουθεί η γονιμοποίηση των ωαρίων με τη μέθοδο της μικρογονιμοποίησης, ενώ υπάρχει η δυνατότητα κατάψυξης σε περίπτωση περίσσειας σπερματοζωαρίων.

Η επεξεργασία του ορχικού ιστού, η απομόνωση σπερματοζωαρίων και η γονιμοποίηση των ωαρίων μετά από βιοψία όρχεως απαιτεί υψηλή τεχνική δεξιότητα του Εμβρυολόγου και είναι συνήθως χρονοβόρα διαδικασία. Σε περιπτώσεις με παντελή απουσία σπερματογένεσης δεν ανευρίσκονται σπερματοζωάρια.

Τέλος, κάθε ζευγάρι που πρόκειται να υποβληθεί σε οποιαδήποτε μέθοδο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, θα πρέπει σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία να ελεγχθεί (και οι δύο σύντροφοι) για αυστραλιανό αντιγόνο ηπατίτιδας Β, για ηπατίτιδα C, για τον ιό HIV, και λοίμωξη από σύφιλη.